Verenigd Koninkrijk

achtergrondinformatie

[document-ikoon]Lid sinds: 1973
Aantal inwoners: 60 miljoen
Hoofdstad: Londen
Staatshoofd: koningin Elizabeth II (sinds 1952)
Regeringsleider: Tony Blair (sinds 1997)
Referendum over Europese grondwet: ja, vermoedelijk in 2006

Het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland ligt op enkele eilanden ver uit de kust van het vasteland van Noordwest-Europa. Het is een welvarend industrieland en heeft een permanente zetel in de Veiligheidsraad van de VN, met vetorecht.

Ondanks de talloze historische banden met het Europese vasteland, 'the Continent', voelen veel Britten zich sterker aangetrokken tot de VS dan tot wat gezien wordt als de bedilzuchtige bureaucratie van Brussel. Met Frankrijk heeft men een haat-liefde-verhouding, en het moderne Duitsland wordt nog vaak gezien als nauwelijks anders dan de aanstichter van de Tweede Wereldoorlog.

Sinds de toetreding in 1973 heeft het Verenigd Koninkrijk allerlei uitzonderingen weten te bedingen bij Europese besluiten. Bij veel Britten leeft nog altijd het idee dat hun land weer een wereldrijk zou kunnen worden als in de 19e eeuw, en elke extra bevoegdheid voor de EU wordt al snel gezien als aantasting van de Britse soevereiniteit. Invoering van de euro en daarmee opgave van het pond sterling is op korte termijn onwaarschijnlijk.

De huidige regering wil graag een leidende rol spelen in de EU. Het Verenigd Koninkrijk is voorstander van meer militaire samenwerking binnen de Unie, niet zozeer om onafhankelijk van de VS te kunnen opereren (zoals Frankrijk graag wil) maar juist om een gelijkwaardiger partner van militaire supermacht VS te kunnen zijn.

Met de nodige tegenzin heeft premier Blair in 2004 toegezegd dat er een referendum gehouden zal worden over de Europese grondwet, waarschijnlijk pas in 2006. Blair realiseert zich goed dat er een grote kans is dat de grondwet wordt afgewezen. De vraagstelling werd in januari 2005 bekendgemaakt: Should the United Kingdom approve the treaty establishing a constitution for the European Union? (moet het Verenigd Koninkrijk instemmen met het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor de Europese Unie?).

Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken vat op zijn website de grondwet samen in tien punten[link naar andere website]. Opvallend in die selectie zijn twee onderwerpen die de Britten kennelijk erg belangrijk vinden:

  • lidstaten kunnen de EU verlaten als zij dat wensen;
  • opt-in mogelijkheid voor de Britten op het gebied van immigratie en asielzaken;
  • beslissen met gekwalificeerde meerderheid wordt de norm op de terreinen Justitie en Binnenlandse Zaken ('JHA'), maar er komt een 'noodremprocedure'.