Hoe denken de lidstaten nu over de Grondwet?

Een rondje langs de velden, aan de vooravond van de viering van 50 jaar EU

[document-ikoon]Dit weekend komen Europese regeringsleiders bijeen in Berlijn om te vieren dat vijftig jaar geleden de Verdragen van Rome werden getekend. Er zal waarschijnlijk een verklaring uitgaan waarin de termen 'grondwet' en 'uitbreiding' niet voorkomen. Maar hoe wordt er in de verschillende lidstaten aangekeken tegen de afgewezen Grondwet?

Ze waren bijna vergeten, maar zijn nu weer terug op de agenda: de christelijke waarden. Diverse landen vinden het belangrijk dat er in een nieuw verdrag naar verwezen wordt. Deutsche Welle[link naar andere website] geeft een overzicht: voorop lopen landen als Italië, Litouwen, Malta, Portugal, Tsjechië, Slowakije, Polen en Ierland; fel tegen zijn Frankrijk, Zweden, Denemarken en België. Twee Duitse leiders zijn duidelijk vóór: bondskanselier Angela Merkel en de paus.

Polen lijkt ook afstand te nemen van de afgewezen grondwet door te zeggen dat de stemverhoudingen uit het nu geldende Verdrag van Nice 'interessant' zijn, zo meldt poland.pl[link naar andere website]. In de huidige situatie hebben de middelgrote landen Spanje en Polen bijna net zoveel stemgewicht als het grootste land, Duitsland. De grondwet wilde daar een einde aan maken.

Gastheer Duitsland kan als voorzitter geen al te profilerend standpunt innemen. De Duitse ambitie om in Berlijn flink vaart te zetten zodat nog dit halfjaar een roadmap naar een nieuw verdrag kan worden vastgesteld, wordt volgens het Chinese People's Daily Online[link naar andere website] gehinderd door de verdeeldheid onder de lidstaten. Wel gooit kanselier Merkel in een interview in Bild[link naar andere website] een balletje op voor een Europees leger.

In Oostenrijk zegt bondskanselier Gusenbauer er nog alle vertrouwen in te hebben dat in 2009 de Europese grondwet van kracht kan worden, aldus de Wiener Zeitung[link naar andere website]. De Spaanse minister voor Europese Zaken, Navarro, liet eerder weten (EUobserver.com[link naar andere website]) nog altijd te vinden dat de grondwet onverkort aangenomen moet worden - "18 landen vinden dat immers". Hij riep Frankrijk en Nederland eindelijk eens een standpunt in te nemen. Voorts richtte hij zijn pijlen op de Britten, nu die hebben laten weten wel iets te zien in een uitgekleed verdrag.

Van Frankrijk kan de komende tijd niet veel worden verwacht, gezien de aanstaande presidentsverkiezingen. Dat is ook de reden dat in Berlijn geen sterke verklaring zal worden gegeven over wat te doen met de grondwet; daarover zal in juni, als er een nieuwe Franse president is, gesproken worden, aldus een Duitse woordvoerder tegenover de Financial Times[link naar andere website].

Nederland wil gaan lobbyen voor een geheel nieuw verdrag, dat expliciet geen grondwet mag heten en elke schijn van een Europese superstaat moet voorkomen.

Ook in Groot-Brittannië speelt een wisseling van de wacht. The Guardian[link naar andere website] speculeert over de datum waarop Tony Blair de macht overdraagt aan zijn vermoedelijke opvolger Gordon Brown: 22 juni, nota bene ook de datum van de Europese top waarop formeel gesproken zal worden over de grondwet. Van Brown is bekend dat hij aanmerkelijk sceptischer staat tegenover de EU dan Blair. Blair was lange tijd voorstander van de grondwet, maar zijn regering heeft dit jaar laten weten meer te zien in een afgeslankte versie.

Tsjechië, ook een van de landen dat de grondwet niet heeft geratificeerd, heeft geen haast. Het land wil zich niet vastpinnen op 2009, het jaar waarin het zelf een tijd voorzitter zal zijn. Premier Topolanek zegt volgens het Chinese persbureau Xinhua[link naar andere website] dat de huidige grondwet niet acceptabel is en dat kwaliteit belangrijker is dan een deadline.